Không có gì là bí mật hay thần kỳ trong việc quản lý lốp xe hiệu quả. Tất cả chỉ là làm đúng quy trình, tuân thủ từng bước, và kiểm tra kết quả. Nếu làm kiểu đại khái, theo cảm tính thì hiệu quả không ổn định. Nhưng nếu bạn để ý tới từng chi tiết nhỏ, chương trình quản lý lốp của bạn sẽ bước lên một tầm cao mới.
Chuyện này bắt đầu từ việc chọn đúng loại lốp cho từng vị trí bánh xe, kiểm tra thường xuyên tình trạng lốp trên xe, cho tới việc theo dõi dữ liệu lốp cụ thể. Nghe có vẻ rườm rà, nhưng thực tế sẽ giúp bạn tiết kiệm rất nhiều chi phí sửa chữa và thay thế.
Mục lục
Một chút dữ liệu để bạn dễ hình dung
Vài năm trước, Hội đồng Công nghệ & Bảo trì (TMC) cùng FleetNet America có thực hiện khảo sát các sự cố trên đường – trong đó có lốp. Kết quả cho thấy, trung bình một xe gặp sự cố về lốp mỗi 56.000 km. Nhưng đội xe vận hành tốt nhất có thể đi hơn 113.000 km mới gặp một lần. Gấp đôi hiệu quả!
Vậy nếu chỉ cần bạn đầu tư thêm chút thời gian theo dõi, kiểm tra, liệu có đáng không?
Theo dõi và sửa chữa lốp xe bằng dữ liệu
Nhiều đội xe hiện đại dùng mã VMRS để phân loại và theo dõi lỗi, giúp họ biết chính xác lốp nào đang dùng tốt, lốp nào nhanh mòn, lốp nào thường gặp sự cố.
Ngày nay, bạn không cần ghi chép tay nữa – các hệ thống giám sát áp suất (TPMS) hay bơm hơi tự động (ATIS) đều có thể thu thập dữ liệu giúp bạn. Nếu dùng thêm thông tin như nhãn hiệu, kiểu lốp, vị trí lắp, bạn có thể phát hiện ra mẫu lốp nào phù hợp nhất với từng dòng xe.
Ví dụ, một đội xe phát hiện tất cả các lốp mau hỏng đều nằm ở vị trí bánh sau bên trong – nơi tài xế và thợ ít kiểm tra áp suất. Chỉ cần khắc phục điều này là giảm đáng kể lốp hư dọc đường.
Lắp lốp đúng cách ngay từ đầu
Nếu lắp sai, lốp dễ bị mòn lệch, rung lắc hoặc nhanh hỏng. Nhiều người nghĩ lỗi do lốp hay bánh xe, nhưng thực ra vấn đề nằm ở khâu lắp ráp.
Cần bôi trơn đều mép lốp và vành, sau đó đặt bánh xe nằm ngang rồi bơm nhẹ để lốp tự định tâm. Nếu thấy lệch, phải xì hơi ra, bôi trơn lại và làm lại từ đầu. Đừng bao giờ lắp lốp khi đang dựng đứng hoặc dựa tường – sẽ bị lệch ngay từ đầu.
Kiểm tra độ lệch tâm sau khi lắp
Có 2 kiểu lệch thường gặp: lệch lên xuống (gây cảm giác nảy khi chạy nhanh) và lệch ngang (lốp lắc lư, mất cân bằng). Nguyên nhân có thể do rỉ sét, vật cản trên mặt tiếp xúc hoặc bánh xe không ôm sát trục.
Để khắc phục, bạn có thể dùng các loại đai ốc có ống lót định tâm hoặc ống canh lắp bánh, giúp bánh xe đặt đúng vị trí trên đinh tán.
Kiểm tra kỹ lốp bị tháo ra
Lốp bị hư là dấu hiệu cho thấy có gì đó sai. Đừng chỉ vứt nó vào kho phế liệu – hãy kiểm tra xem mòn do đâu: lệch góc lái, xe bị nghiêng, lốp non hơi, hay do cơ cấu treo?
Đừng đổ lỗi cho lốp ngay. 80% trường hợp là do lỗi cơ khí hoặc sử dụng sai. Nếu không sửa tận gốc, thay lốp mới rồi cũng hỏng y như cũ.
Duy trì áp suất hơi đúng chuẩn
Lốp non hơi là “kẻ thù số một”. Khi thiếu hơi, thành lốp sẽ bị uốn quá mức, dễ rách, bung, nổ lốp. Còn nếu quá hơi thì mòn nhanh ở giữa. Cả hai đều ảnh hưởng tới tuổi thọ và an toàn.
Tài xế khó mà kiểm tra áp suất thường xuyên, nên tốt nhất là lắp hệ thống giám sát hoặc bơm tự động. Nhiều hệ thống hiện đại còn xuất báo cáo rất rõ ràng cho quản lý.
Tận dụng tài liệu và hướng dẫn có sẵn
Bạn không cần là chuyên gia để quản lý lốp hiệu quả. Có rất nhiều tài liệu hữu ích:
- Hướng dẫn từ TMC: RP 216D và 219D (về mòn lốp), RP 222D (về lắp bánh xe).
- Hướng dẫn từ hãng lốp, hãng bánh xe như Bridgestone, Alcoa, Maxion…
- Video hướng dẫn, khóa học online, v.v.
Quan trọng là phải để những tài liệu này ở xưởng, nơi thợ có thể tra cứu bất cứ lúc nào – đừng cất trong văn phòng.
Tổng kết
Quản lý lốp tốt là cả một hành trình – từ lúc chọn lốp, lắp lốp, theo dõi đến khi tháo bỏ. Dữ liệu chính là chìa khóa. Kiểm tra kỹ, theo dõi kỹ và học hỏi không ngừng là cách để đội xe tiết kiệm tiền và vận hành an toàn, hiệu quả hơn.
