Việt Nam đang cạnh tranh với Thái Lan để trở thành nước xuất khẩu trái cây hàng đầu sang Trung Quốc – nhưng các nhà phân tích cho biết việc kiểm tra hải quan chặt chẽ hơn đang làm chậm xuất khẩu.
Chính quyền Trung Quốc đã thắt chặt giám sát sầu riêng nhập khẩu từ Việt Nam trong năm nay sau khi phát hiện “mức độ quá mức” của hai chất có khả năng gây hại trong loại trái cây phổ biến và có giá trị cao này.
Tổng cục Hải quan Trung Quốc hiện yêu cầu tăng cường kiểm tra an toàn trước khi xuất khẩu và kiểm tra tuân thủ trước khi các lô hàng rời khỏi quốc gia nguồn, kèm theo báo cáo kiểm tra “đạt chuẩn”, một quan chức hải quan giấu tên cho biết với tờ Post.
Bà cho biết chính quyền đã tăng cường kiểm tra hợp chất hữu cơ kiềm vàng và kim loại cadmium trong sầu riêng Việt Nam, sau khi phát hiện nồng độ “gây nguy hiểm nghiêm trọng cho sức khỏe người tiêu dùng trong nước” vào đầu năm 2025.
“Để ngăn chặn hiệu quả các rủi ro về an toàn thực phẩm, Tổng cục Hải quan đã ngay lập tức hành động.”
Theo các quy định nghiêm ngặt hơn, sầu riêng Việt Nam phải chịu sự kiểm tra “theo từng lô” – bất kỳ trái cây nào không đạt chuẩn sẽ bị trả lại hoặc tiêu hủy. Bà cho biết các nhà xuất khẩu sẽ bị đình chỉ việc vận chuyển trái cây sang Trung Quốc.
Dữ liệu hải quan cho thấy, từ tháng 1 đến tháng 6, các lô hàng sầu riêng tươi từ Việt Nam đã giảm khoảng 45% so với cùng kỳ năm trước. Tổng giá trị các lô hàng của Việt Nam trong nửa đầu năm 2025 đạt 611,5 triệu đô la Mỹ.
Loại quả có gai nhọn, cay nồng này được bán với giá cao tại Trung Quốc – quốc gia nhập khẩu sầu riêng lớn nhất thế giới – nơi một quả 6kg (13,2 pound) có giá lên tới 200 nhân dân tệ (29 đô la Mỹ). Sầu riêng đặc biệt được ưa chuộng bởi các gia đình trung lưu cũng như những người làm món tráng miệng và những người tặng quà cho các dịp như đám cưới.
Việt Nam đã cạnh tranh với Thái Lan, nguồn cung sầu riêng tươi nhập khẩu hàng đầu của Trung Quốc, để giành thị phần kể từ giữa năm 2022. Trung Quốc cũng cho phép Campuchia, Malaysia và Philippines xuất khẩu sầu riêng tươi.
Các phương tiện truyền thông Việt Nam đã ghi nhận sự gia tăng các lô hàng sầu riêng bị từ chối vào đầu năm. Các nhà phân tích tin rằng một số người trồng sầu riêng ở quốc gia Đông Nam Á này thiếu các cơ sở kiểm nghiệm trái cây gần đó và có thể vẫn đang làm quen với việc tuân thủ các quy định của Trung Quốc.
Việc kiểm tra hải quan “siết chặt” của Trung Quốc đang “làm chậm quá trình phân phối và ảnh hưởng đến doanh thu” của sầu riêng từ Việt Nam và nhiều nơi khác, theo Lim Chin Khee, cố vấn của Học viện Sầu riêng, một tổ chức tại Malaysia chuyên đào tạo người trồng sầu riêng địa phương.
Theo SCMP